جایزه نوبل فیزیک 2019 به کیهان‌شناسان رسید

جایزه نوبل فیزیک 2019 به کیهان‌شناسان رسید

کمیته داوران نوبل فیزیک روز سه‌شنبه 16 مهر  در استکهلم سوئد اعلام کرد نیمی از جایزه 9 میلیون کرونی (738 هزار پوندی) ‌ نوبل فیزیک به جیمز پیبل به خاطر کشف‌های نظریش در زمینه کیهان‌شناسی فیزیکی و نیم دیگر آن به طور مشترک به میکل مایور از دانشگاه ژنو سوئیس و دیدیه کوئلوز از دانشگاه ژنو سوئیس و دانشگاه کمبریج بریتانیا برای کشف یک سیاره خارجی که به دور یک ستاره شبیه خورشید می‌چرخد، اهدا می‌شود. حدود 400 هزار سال بعد از مهبانگ، کیهان شفاف شد و پرتوهای نور توانستند در فضا به حرکت درآیند. حتی امروز این پرتوهای باستانی باقیمانده از مهبانگ در اطراف ما هستند. جیمز پیبلز با استفاده از ابزارها و محاسبات نظری توانست این ردپاهای باقیمانده از دوران نوزادی جهان را تفسیر و فرآیندهای فیزیکی جدیدی را کشف کند.

چارچوب نظری که که جیمز پیبلز در طول دو دهه از میانه دهه 1960 به بعد ایجاد کرد، اساس درک جدید از تاریخ کیهان از زمان مهبانگ تا زمان حاضر است. کار پیبلز به کشف این موضوع انجامید که فقط پنج درصد از ماده و انرژی موجود در کیهان برای ما شناخته شده است و 95 درصد بقیه از ماده تاریک و انرژی تاریک ناشناخته تشکیل می‌شود.

مدل مهبانگ نخستین لحظات عمر جهان را در تقریبا 14 میلیارد سال،  هنگامی که جهان داغ و متراکم بود، توصیف می‌کنند. از آن به بعد جهان به طور مداوم در حال انبساط بوده است و بزرگتر و سردتر شده است.

میکل مایور و دیدیه کوئلوز نیز در اکتبر 1995 کشف نخستین سیاره خارج از منظومه شمسی یا «سیاره خارجی» را اعلام کردند که در کهکشان راه شیری ما به دور یک ستاره شبیه به خورشید می‌چرخد. این دانشمندان در رصدخانه هوت - پروونس در جنوب فرانسه با استفاده از وسائلی که مخصوصا ساخته شده برای این منظور توانستند سیاره 51 پگاسی بی را مشاهده کنند که یک کره گازی است که شبیه سیاره مشتری، بزرگترین سیاره منظومه شمسی است.

این کشف به انقلابی در ستاره‌شناسی انجامید و پس از آن بیش از 4000 سیاره خارجی در کهکشان راه شیری شناخته شدند.